بازگشت
كسپاروف شطرنج را كنار گذاشت تا پوتين را شكست بدهد
ارسالي عزيزاحمدی ارسالي عزيزاحمدی


گارى كسپاروف شطرنج باز پيشرو جهان و مرد فكور و شاخص روسى شركتش در تمام مسابقات اين رشته را قطع و به گونه اى اعلام بازنشستگى كرده است. او مى گويد بيش از پيش وارد فعاليت هاى سياسى شده و هدفش ساقط كردن رژيم _ به زعم او- بيش از حد خودمحور ولاديمير پوتين در روسيه است و اگر از اين به بعد پشت ميز شطرنج بنشيند فقط در مسابقات نمايشى، غيررسمى و رقابت هاى «شطرنج سريع» خواهد بود.كسپاروف اواخر هفته پيش تورنمنت بين المللى لينارس اسپانيا را كه از مهم ترين رقابت هاى اين رشته در سطح جهان است، براى نهمين بار فتح كرد و يك بار ديگر اين باور را قوت بخشيد كه بهترين بازيكنى است كه اين ورزش فكرى و مفرح (و در عين حال سنگين)، تاكنون به خود ديده است. كسپاروف همين حالا نيز رئيس سازمانى در روسيه است به نام «كميته ۲۰۰۸» كه از مخالفان پوتين شكل مى گيرد. در آئين نامه و دستورالعمل اين حزب آمده كه بايد به حكومت پوتين پايان داد، چون نوعى ديكتاتورى آشكار را بر روسيه حاكم ساخته است و اضافه شده است كه نبايد گذاشت او در پايان دومين دوره حضورش در كرملين، راهى براى پيروزى در انتخابات تازه بيابد و خودش مجبور به استعفا شود.چگونه؟ كسى نمى داند و فقط اين نكته مشخص است كه كميته مورد بحث با اين هدف تاسيس شده كه از هرگونه اقدام غيرقانوني پوتين و وابستگانش براى تغيير قانون اساسى روسيه و ابقا در كرملين از اين طريق هم جلوگيرى كند.از وقتى «كميته ۲۰۰۸» مدتى بيش از يك سال پيش به راه افتاد، كسپاروف بدل به يكى از صريح ترين و بى تعارف ترين منتقدان پوتين شده است. او از اين كار حتىادر جريان مسابقات بين المللى شطرنج نيز ابا نداشته و در جريان تورنمنت ها به صحبت در اين خصوص پرداخته است.كسپاروف تصميم دولت پوتين را در زمينه برخورد با مطبوعات و محدود كردن آنها و تلاشش براى استيلاى كامل بر مجلس و محاكم قضايى روسيه را نيز نكوهش كرده و آن هم با كلام و صراحتى كه گاه سياستمداران و افراد بسيار پرسابقه تر از او در امور سياسى شجاعتش را نداشته اند.كسپاروف در طليعه بهار ۲۰۰۵ مى گويد: «دل را به دريا زدم. تصميم گرفتم كه شطرنج قهرمانى را براى هميشه كنار بگذارم. البته از قبل از شروع تورنمنت لينارس تصميم به كناره گيرى گرفته بودم و روى آن نيز به طور كامل فكر كرده بودم. بنابراين آخرين بازى هايى كه انجام دادم و در جريان همين تورنمنت بود، برايم دشوارى بسيارى را در بر داشت. فشار روحى و فكرى زيادى به من وارد مى شد. با اين حال افسوس نمى خورم و از نمايش و حاصل حضورم در رقابت هاى شطرنج طى اين سال هاى طولانى مسرور و مفتخرم.»كسپاروف طى اظهارات ديگرى كه در هفته نامه شطرنج «يژ دنونى» روسيه به چاپ رسيده، به اين نكات نيز اشاره كرده است: «در شطرنج هر چه كه از من برمى آمده و حتا چيزى فراتر از آن را ارائه داده ام. در نتيجه آن چه فعلاً مى خواهم دورى جستن از اين فضا و وارد شدن به عرصه اى ديگر و كاملاً متفاوت است و اگر هوش و تفكر استراتژيكى داشته ام، آن را صرف سياست روسيه و طى طريق در آن خواهم كرد. بدانيد كه هر كارى از دستم برمى آيد براى مقابله با ديكتاتورى پوتين و پايان دادن به آن، انجام خواهم داد. زندگى و بازى كردن و به ميدان آمدن براى كشور ى كه صاحب مقام هاى غيردموكراتيك مثل پوتين است، بسيار سخت مى نمايد. بنابراين لا زم است كه من و هم انديشان من دست به دست هم بدهيم و براى حفظ و نجات روسيه اى كه دوستش داريم، وارد عمل شويم.»كسپاروف ۴۲ ساله در ۲۲ سالگى براى اولين بار قهرمان شطرنج جهان شد و از آن پس تقريباً تمام عرصه اين ورزش را در تسخير خود داشته است. شايد پول گرايى او از اواخر دهه ۱۹۹۰ به بعد و شركتش در تورنمنت هاى حرفه اى باعث كمبود حضور وى در صحنه مسابقات مهم و معروف و رسمى و نيمه آماتورى اين رشته شده باشد و پيشتازى آناند هندى و كرامنيك روسى در اين ورزش طى سال هاى فوق تا حدى محصول همين قضيه بوده است، اما حتى وقتى نايجل شورت و آناند يا كارپوف به عنوانى رسيده اند ا ز نظر گاه مردم و كارشناسان كمتر كسى به جز كسپاروف به عنوان برترين شطرنج باز دنيا به حساب آمده است.
جوان ترين قهرمان جهان وقتى آذربايجان هنوز بخشى از اتحاد شوروى سابق بود، كسپاروف در شهر باكو چشم به جهان گشود و ۱۰ سال بيشتر نداشت كه وارد يك مدرسه شطرنج شد. او در ۱۲ سالگى قهرمان شطرنج جوانان روسيه و در ۱۶ سالگى فاتح شطرنج قهرمانى جوانان جهان شد. در سال ۱۹۸۵ او و هموطنش آناتولى كارپف مسابقاتى پايان ناپذير و ۴۸ گانه براى تعيين قهرمان بزرگسالان جهان انجام دادند، اما اين نبرد جواب نداد و به دليل بيمار شدن كارپوف مسن تر از كاسپاروف ناتمام ماند. در يك سرى مسابقه تكرارى كه براى تعيين تكليف بين اين دو انجام شد كسپاروف به پيروزى رسيد تا بدل به جوان ترين قهرمان شطرنج جهان طي تاريخ شود.كسپاروف چهار بار با كامپيوترهاى پيشرفته هم شطرنج بازى كرد اما اگر دو پيروزى اش عادى تلقى شد، شكست او در برابر يكى از نمونه هاى كامپيوتر ديپ بلو سروصداى زيادى را به پا كرد. همه مى دانند كه او آن شكست را بيشتر به خاطر شتاب زدگى اش در بازى آخر متحمل شد و اين همان خصلتى است كه ماشين و كامپيوتر هيچگاه دچار آن نمى شوند.با اين وجود عذر كسپاروف و هر انسان ديگرى مى تواند در اين نبرد غير پاياپاى پذيرفته باشد، زيرا كامپيوتر هاى فوق مى توانند در هر ثانيه ۳ ميليون حركت احتمالى بعدى را پيش بينى و در خطوط ارتباطى الكترونيك خود ثبت كنند.به حرف «شى بوستينكى» يكى از دو متخصص و برنامه ريز ديپ جوينور، (نسخه ديگرى از كامپيوتر هاى مورد بحث كه كاسپاروف با او ۳-۳ مساوى كرد) رجوع مى كنيم: «ما حيرت كرده بوديم. جلوى كامپيوتر ما آدمى نشسته بود كه به لحاظ وسعت فكر بى شباهت به كامپيوتر ما نبود. كاسپاروف نزديك ترين آدم به ماشين است و بارها به اين نتيجه رسيدم كه قاعدتاً از يك سرى برد و آى.سى شكل گرفته است و به جاى رگ و خون، مقدارى سيم پيچ در وجود او هست. به جرات به شما مى گويم كه فقط در كامپيوتر ها قدرت آينده نگرى اى در حد كسپاروف را ديده ام. حافظه او نيز فوق العاده است.»با اين حال چنان استعداد هايى شايد لزوماً سبب بهروزى او در عرصه سياست نشود. اندرى پيونت كوفسكى يك تحليلگر سياسى در مركز تحقيقات استراتژيك آمريكا مى گويد: «براى كسپاروف احترام زيادى قائلم اما باور ندارم كه او آينده روشنى به عنوان يك سياستمدار داشته باشد و دقيقاً همان مهارت ها و استعداد هايى كه باعث پيروزى و مطرح شدن او در دنياى شطرنج شدند، مى توانند سبب ساز توقف او در سياست شوند. او آدم مبارزى است و فشار زيادى را به پوتين وارد كرده و اين به خودى خود چيز بدى نيست، اما در سياست بايد در درجه اول آماده تغيير رويه ائتلاف و برقرارى ارتباط با ديگران در هر لحظه باشيد و كسپاروف حتى در جهان پر ستيز شطرنج طى ۱۵ سال اخير هم نتوانست چنين چيزى را به ارمغان آورد و نصيب ساير شطرنج بازان و ساير مردم كند.»
March 21st, 2005


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی